Decyzja o zakupie systemu ERP lub wdrożenia systemu MES, to w wielu firmach bardzo podniosła chwila. Szczególnie dla najwyższego kierownictwa musi być to ekscytujące. Tą decyzją małe firmy chcą otworzyć drzwi do wyższej ligi, duże organizacje oczekują, że system stanie się ich kartą, którą przebiją konkurencje i nareszcie zajmą wyczekiwane miejsce na rynku.
Prawdziwe motywacje bywają jednak bardziej przyziemne:
- system (czyli programiści), wykona za nas dużą część tej pracy, której dotychczasowym zarządom się nie udawało wykonać i pozwoli osiągnąć tak długo wyczekiwane cele,
- system usprawni procesy, co pozwoli nam zredukować koszty (w domyśle, zredukujemy też załogę, której pracą zajmie się system),
- osiągniemy efekt synergii, dzięki integracji wszystkich składowych organizacji, których dotąd nikomu nie udało się zsynchronizować,
- ale przede wszystkim, bardzo często kupujemy czas dla osób decyzyjnych, ponieważ wizja korzyści jakie da Zintegrowany System Zarządzania, przebija wszelkie dotychczasowe niepowodzenia i rozczarowania akcjonariuszy i właścicieli.
Uważny czytelnik zapewne zauważy, że słowo klucz w tej grze słówek to „Oczekiwanie”.
„Oczekiwanie”, że system, a tak naprawdę jego programiści, dostarczy nam kompetencje, wiedzę, przewagi i oczywiście narzędzia, aby wszystkie nasze „oczekiwania” zostały zrealizowane. „Oczekiwania”, że ktoś z zewnątrz, ze swoim narzędziem, które wybraliśmy spośród wielu innych, rozwiąże nasze problemy, których dotąd nie potrafiliśmy:
- rozwiązać,
- często umiejscowić,
- a prawie nigdy policzyć.
Czy naprawdę wiedzy o firmie należy szukać na zewnątrz? Jakie osiągamy rezultaty?
Jesteśmy na forum Lean, tak więc drodzy Lean’owcy prawdopodobnie każdy z nas ma swoje w tym względzie doświadczenia. Obawiam się też, że jako w większości ludzie z pierwszej linii, rzadziej zdarza Wam się spijać lejącego się szampana z nagradzanym Komitetem Sterującym, a częściej przekonywać przeciążonych cyfrową biurokracją brygadzistów, aby nie rzucili pracy… przynajmniej do czasu, gdy pogodzą się z myślą, że lżej to już było.
Jednak nie o tym będzie ten artykuł. Nawet też nie o tym, co zrobić, aby wdrożenie, pomimo wadliwych intencji/”oczekiwań”, przeprowadzić należy. O tym spróbujemy porozmawiać później.
Dzisiaj postarajmy się wymienić te elementy operacyjne, które system powinien obsługiwać i zawierać, na które podczas wdrożenia systemu MES powinniśmy zwrócić uwagę.
I tylko na części operacyjnej chciałbym się skupić. Nie chcę więc tu wchodzić jednak w stosunkowo standaryzowane obszary magazynów i logistyki-to kwestia jakości ERP i poprawnej parametryzacji oraz organizacji procesów. Nie wejdziemy w obszar planowania, ponieważ to temat na dużą rozprawę i bardzo indywidualny.
Tu opowiemy o elemencie produkcyjnym – najbardziej dynamicznym i rozproszonym pomiędzy zasobami ludzi, maszyn i surowców. Jednocześnie obszar ten uzależniony jest od wszystkich innych procesów, ale to tu tworzy się wartość dodaną, istotną dla klienta.
Skupimy się więc na module MES (Manufacturing Execution System), który często podczas wdrożenia jest pomijany, ale bez którego nasz system jest ślepy i głuchy.
Na początek trochę definicji. Czym jest system ERP (ang. Enterprise Resource Planning)?
To oprogramowanie dla firm (system aplikacji), którego celem jest zintegrowanie wszystkich procesów zachodzących w organizacji. Oprogramowanie klasy ERP tworzy interaktywne środowisko wspierające przedsiębiorstwa w analizie oraz zarządzaniu procesami biznesowymi, związanymi ze wszystkimi obszarami działań, tj.: zarządzaniem finansami i księgowością, środkami trwałymi, marketingiem, sprzedażą i zakupami, magazynem i zapasami, produkcją serwisem oraz projektem.
(Definicja za www.nav2016.pl – moim zdaniem bardzo trafnie opisana przez autorów).
O jakich więc elementach nie powinniśmy zapomnieć projektując produkcyjne moduły naszego ERP.
Dodajmy – są tam prawie zawsze, niekiedy jednak pozostają niedostępne, co sprawia, że system traci na funkcjonalności, a jakakolwiek zmiana jest zbyt kosztowna i czasochłonna, aby je wprowadzać.
Tabela 1. Tabela podstawowych funkcji wdrożenia systemu MES
| Etapy Procesów/Cechy | Zakres funkcji (Na co powinien odpowiadać system?) |
Narzędzia/rozwiązania w systemie/Niezbędne mierniki (KPI) |
Obsługa Zamówień |
||
| Wielu klientów | Kontrola statusów zleceń i postęp realizacji | Powiązanie/transfer zamówień z MRP/modułu sprzedażowego i zamiana na zlecenia produkcyjne, operacje, |
| Zlecających wiele projektów | Na jakim etapie właśnie jesteśmy? | Intuicyjne rejestry tabel zleceń Oczekujących, Aktywnych i Zamkniętych |
| Podzielonych na wiele zleceń produkcyjnych | Które zlecenia/detale są w obróbce, a które nadal czekają? | Automatyczne Prognozowanie Obciążenia grup maszyn |
| Realizowanych przez wiele stanowisk/gniazd roboczych | Które stanowiska/maszyny będą najbardziej obciążone i są wąskim gardłem? | Rejestr dostępności zasobów (maszyn/stanowisk/ludzi) |
| A ile czasu potrzeba do skończenia produkcji? | Integracja z systemem RCP (Rejestracja Czasu Pracy) | |
| Ile czasu zostało do wysyłki? | ||
Ciągły nadzór produkcji |
||
| Realizowanej w wielu gniazdach/maszynach/stanowiskach | Co dzieje się na hali produkcyjnej? | Prosty odczyt kodu kreskowego zlecenia produkcyjnego na start i koniec każdej operacji; |
| Przez wielu operatorów | Które zlecenia właśnie obrabiamy? | Proste wprowadzanie danych o wykonanych ilościach detali i sztukach wadliwych |
| Przez kooperantów | Na jakich maszynach? | Automatyczny transfer danych o zmianie statusów i postępach operacji do wglądu kadry produkcji i właścicieli |
| Którzy operatorzy je realizują? | Wizualna prezentacja danych o postępach w tabelach i raportach | |
| Czy ludzie i maszyny osiągają zakładaną w planie produkcji wydajność? | Alertowanie opóźnień, wad, awarii maszyn | |
| Kto jest w pracy? | Nadzór obecności, opóźnień i dostępności pracowników (Integracja z systemem RCP) | |
| Które maszyny sa sprawne, które mają awarię? | Rejestr dostępności zasobów | |
| Które maszyny i ludzie nie pracują? | ||
| Statystyka/KPI: Wydajność, Produktywność, Terminowość, Awaryjność, Dostępność pracowników | ||
Nadzór wyrobu wadliwego |
||
| W którym zleceniu wykonano wadę? | Proste wprowadzanie danych o wykonanych sztukach wadliwych | |
| Na którym stanowisku i kto? | Automatyczny transfer danych do wglądu kadry produkcji i właścicieli po każdej operacji | |
| Ile sztuk? | Wizualna prezentacja danych zbiorczych w tabelach, raportach i wykresach w powiązaniu z projektami klientów | |
| Czy jeszcze realizujemy to zlecenie i operację? | ||
| Kiedy będą wolne maszyny, aby wykonać naprawę? | Statystyka/KPI: Ilość wad, Wyrób, Wykonawca, Operacja | |
Rozliczenie realizacji zleceń produkcyjnych |
||
| Zapisy zleceń i raportów | Kto i jak szybko dokona rozliczenia i podsumowania produkcji projektu? | Automatyczny transfer danych do wglądu kadry produkcji i właścicieli po każdej operacji |
| Zaangażowanie pracowników w zapisy i rozliczenia | Kto wprowadzi i zestawi dane z wielu źródeł w excelu? | Automatyczne wyliczenie mierników każdej operacji, zlecenia i projektu w cyklach zmian produkcyjnych |
| Wyliczenie zysku/straty operacyjnej na zleceniu | Ile czasu zajęła obróbka w operacjach (C/T-cykle, C/O-setup)? | Wizualna prezentacja danych zbiorczych w tabelach, raportach i wykresach w powiązaniu z projektami klientów, pracownikami, maszynami |
| Ile dni trwała obróbka (L/T-Lead Time)? | Automatyczne wyliczenie kosztów produkcji | |
| Jaka była rzeczywista wydajność procesów? Czy założenia planu były realistyczne? | ||
| Jaka była jakość wykonania? Gdzie pojawiły się problemy jakościowe? | ||
| Które technologie detali zostały źle oszacowane? | ||
| Czy zarobiliśmy czy straciliśmy na projekcie? | ||
| Statystyka/KPI: C/T, LeadTime, Wydajność, Jakość, Poprawność Technologii, Koszt Operacyjny projektu/Zysk, OTD | ||
Rozliczenia okresowe wydziałów produkcyjnych |
||
| Jak zebrać dane zbiorcze z tysięcy kart operacji? | Automatyczne wyliczenie mierników każdej operacji, zlecenia i projektu w cyklach zmian produkcyjnych | |
| Jak powiązać dane działów marketingu, jakości, utrzymania ruchu z danymi z produkcji? | Wizualna prezentacja danych zbiorczych w tabelach, raportach i wykresach w powiązaniu z projektami klientów, pracownikami, maszynami | |
| Jaka jest Produktywność fabryki, wydziałów, stanowisk, ludzi? | Powiązanie danych operacyjnych z zamówieniami, technologią, obecnością pracowników (integracja z ERP, RCP) | |
| Jaka jest Wydajność w obszarach produkcji? | Wypracowanie i zatwierdzenie obowiązujących w organizacji formuł mierników (KPI) i form wykresów | |
| Jaka jest Jakość firmy? W jakich obszarach i wyrobach potrzeba zmian i działań korygujących? | ||
| Jaka jest awaryjność maszyn? | ||
| Którzy pracownicy wymagają doszkolenia, a którzy zasługują na pochwałę? | ||
| Ile dostaw zrealizowano na czas, a ile z opóźnieniem (OTD-on time delivery)? | ||
| Jakie jest aktualne obciążenie produkcji i jaka jest prognoza obciążenia w następnych okresach? | ||
| Co jest naszym wąskim gardłem i jakie zlecenia je obciążają? | Statystyka: C/T, LeadTime, Wydajność, Produktywność Jakość, Poprawność Technologii, Koszt Operacyjny, Awaryjność, OTD, Wydajność Operatorów, Obciążenie zasobów | |
Ocena Pracowników |
||
| Jak zebrać obiektywne dane? | Autymatyczny zapis danych wejsc i wyjsc pracownika do firmy | |
| ocena okresowa | Co robili i co zrobili każdego dnia pracownicy? | Automatyczny zapis danych o zrealizowanej pracy w podziale na zlecenia, operacje, ilości, wady |
| obektywne dane do matryc kompetencji | Jaka jest produktywność zespołu i każdego pracownika z osobna? | Automatyczna i obiektywna ocena wydajności i jakości pracy |
| poszukiwanie liderów | Jaką wydajność osiągają pracownicy w porównaniu z planem i zespołem? | |
| wskazówki do szkolenia i rozwoju kadr | Jaki jest udział i trend wad jakościowych poszczególnych pracowników? | Statystyka: Obecność, Wydajność, Jakość indywidualna |
Tabela, jest tylko fragmentem zadań dla zespołu wdrożeniowego, dotyczących praktycznie tylko obszaru MES.
Struktura zespołu to odrębny, ważny temat. I nie miejmy złudzeń – programiści, a nawet kierownicy projektu dostawcy ERP, choćby nawet najdroższego, nie znają Waszej firmy tak jak Wy i Wasi pracownicy.
Oznacza to, że to nie ich celem jest rozwiązać Wasze problemy.
Pamiętajmy także o ważnym aspekcie wdrożenia systemu MES czy ERP:
– w większości wypadków dostaniecie tylko szkielet/ramę systemu,
– to WY i WASZ zespół będziecie musieli napełnić go treścią i powiązać z procesami.
Powyższa tabela może Wam w tym pomóc.
